Velisiz Nikah

Soru- Gençler ana-babalarından habersiz olarak nikah kıydırıyorlar. Düzenli bir aile hayatı yaşamıyor, çoğu zaman gerdeğe girmeden ayrılıyorlar. Bu olayı fı­kıh ve toplumsal açılardan nasıl değerlendiriyorsunuz?

Cevap- Hz. Aişe radıyallahu anha’nın bildirdiğine göre Hz. Peygamber sal­lal­lahu aleyhi ve sellem üç kere “Hangi kadın velisinin onayı olmadan nikahla­nırsa nikahı batıldır.”^[1]buyurmuştur.

Ebu Musa radıyallahu anh’ın bildirdiğine göre Hz. Peygamber, “Velisiz nikah olmaz.”buyurmuştur.^[2]

Hz. Peygamber’in şöyle buyurduğu da rivayet edilmiş­tir:

“Veli ve iki güvenilir şahit olmadan nikah olmaz. Bu şekilde kıyılmayan ni­kah ba­tıldır. Anlaşamaz­larsa sultan velisi olmayanın velisidir.”^[3]

Sultan bölgenin yetkili amiri demektir.

Bugün bildiğimiz kadarıyla velisiz nikah kıyılmamaktadır. Nikahı onay­lama yetkisine sahip makam ister Türkiye Cumhuriyetinde olduğu gibi belediye başkan­ları, ister Hıristiyan dünyasında olduğu gibi kilise olsun onların böyle bir yetkiye sahip olmaları velilik yetkisini kullanmaları demektir. Nikah memuru­nun gerekli incelemeleri yaptıktan ve tarafların onayını aldıktan sonra “Belediye başkanının verdiği yetkiyle sizleri karı koca ilan ediyorum.” diyerek evliliği onaylaması bun­dandır. Bugün anne-babanın onayı, reşit olmayanların evlenme­sinde aranmaktadır.

Evlenmek için Hz. Peygamber’in koyduğu veli şartı nikahın, eşler dışında yetkili biri tarafından onaylanması şartı demektir. Eğer veli bulunmaz veya görevini yapmazsa o zaman velilik bölgenin yetkili amirine geçer.

İslâm’da veli yalnızca, bakire kız için aranır. Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur:

“Dulun, kendisiyle ilgili olarak velisinden önceliği vardır. Bakirenin de onayı istenir. Susması kabul demektir.”^[4]

Dul olan Hansa’yı babası Hizam evlendirmiş ama o bundan hoşlanmamıştı. Peygamber sal­lallahu aleyhi ve selleme başvurunca Hz. Peygamber babasının kıy­dığı nikahı reddetmişti.^[5]

Evlilik ciddiyet isteyen bir iştir. Rahatça gezip tozmak için nikah kıyılmaz. Ni­kah kıyılınca evlilik gerçekleşmiş, karşılıklı hak ve sorumluluklar başlamış olur.

Bugün toplum olarak evlenmenin önüne yığdığımız engeller ve gençleri geç evlendirme alışkanlığı yukarıdaki sıkıntılara sebep olmaktadır. Onları erken ev­lendirme ve üniversite tahsillerini evli olarak tamamlamaları için ortam ha­zır­lama zorunluluğu vardır.

Prof. Dr. Abdulaziz Bayındır