İç Denetim

(Bu yazı, Caferilik İnancını Tanıtma, Araştırma ve Eğitim Derneği’nin 14-15 Nisan 2007 tarihinde İstanbul’da düzenlediği “Fikirde Uzlaşı, Eylemde Birlik” uluslararası sempozyumunda sunulmak üzere hazırlanmıştır.)

Hıristiyanlıkta şirk en büyük günahtır. “Birinci emir şirki yasaklar. Allah’tan başka ilahlara inanmak ve Tek ilahtan başka ilaha saygı göstermek yasaktır. Putları reddetmek gerekir. ((Katolik Kilisesi Din ve Ahlak İlkeleri, İstanbul 2000, paragraf 2112. (Papa 14. Lui’nin (Episkopos II. Jean Paul) emriyle 1986’da Kardinal Joseph Ratzinger başkanlığında kurulan 12 kişilik bir heyetin altı yıllık çalışmasıyla meydana getirilmiş ve Vatikan Kilisesi tarafından kabul edilmiş öğretileri içerir. Dominik PAMİR Türkçe’ye çevirmiş, Türkiye Episkoposlar Konferansı adına neşredilmiştir.)) İncil’de şöyle geçer:

فَأَجَابَهُ يَسُوعُ:«إِنَّ أَوَّلَ كُلِّ الْوَصَايَا هِيَ: اسْمَعْ يَا إِسْرَائِيلُ. الرَّبُّ إِلهُنَا رَبٌّ وَاحِدٌ. وَتُحِبُّ الرَّبَّ إِلهَكَ مِنْ كُلِّ قَلْبِكَ، وَمِنْ كُلِّ نَفْسِكَ، وَمِنْ كُلِّ فِكْرِكَ، وَمِنْ كُلِّ قُدْرَتِكَ. هذِهِ هِيَ الْوَصِيَّةُ الأُولَى. ( مرقس اصحاح 12/29-30)

“Dinle ey İsrail, Allah’ımız Rab, bir olan Rab’dir”. (İncil, Markos 12/29)

 

فَأَجَابَهُ يَسُوعُ وَقَالَ:«اذْهَبْ يَا شَيْطَانُ! إِنَّهُ مَكْتُوبٌ: لِلرَّبِّ إِلهِكَ تَسْجُدُ وَإِيَّاهُ وَحْدَهُ تَعْبُدُ». لقا اصحاح /48

“Tanrın olan Rabb’e secde et ve yalnız ona kul ol.” 

(İncil/Luka 4: 8) İncil, Allah’ın İsa aleyhisselama indirdiği kitaptır. Ama bugünkü İncil’in büyük bölümü Pavlus’un, bir kısım havarilerin ve kimliği bilinmeyen kişilerin mektuplarından oluşur. Bu sebeple şirki reddeden İncil’e Allah’ın dışında tanrıların varlığını gösteren sözler eklenebilmiştir. Pavlus’un Korintililere 1. Mektubunda şu ifadeler geçer:

لأَنَّهُ وَإِنْ وُجِدَ مَا يُسَمَّى آلِهَةً، سِوَاءٌ كَانَ فِي السَّمَاءِ أَوْ عَلَى الأَرْضِ، كَمَا يُوجَدُ آلِهَةٌ كَثِيرُونَ وَأَرْبَابٌ كَثِيرُونَ. لكِنْ لَنَا إِلهٌ وَاحِدٌ: الآبُ الَّذِي مِنْهُ جَمِيعُ الأَشْيَاءِ، وَنَحْنُ لَهُ. وَرَبٌّ وَاحِدٌ: يَسُوعُ الْمَسِيحُ، الَّذِي بِهِ جَمِيعُ الأَشْيَاءِ، وَنَحْنُ بِهِ. (رسالة بولس الاولى الى كورنثوس اصحاح 8/5-6)

“Yerde ya da gökte ilah diye adlandırılanlar varsa da – nitekim birçok ilahlar ve rabler vardır – bizim için tek bir ilah; Baba vardır. O her şeyin kaynağıdır ve biz O’nun için yaşıyoruz. Tek bir Rab var, O da İsa Mesih’tir. Her şey O’nun aracılığıyla yaratıldı, biz de O’nun aracılığıyla yaşıyoruz.” (İncil / Korintililere 1. Mektubunda 8:5-6.) Hristiyanlar, İsa’yı Rab edinmekle yetinmemiş, üç asır sonra Antakya’da başlayıp devam eden konsillerinde onun tanrı olduğuna karar vermişlerdir. Elimizdeki İncil’e göre İsa çarmıha gerilip defnedildikten üç gün sonra kabrinden çıkmış, 11 havarisine gö­rünmüş ve şöyle demiştir:

فَتَقَدَّمَ (فَتَقَدَّمَ يَسُوعُ وَكَلَّمَهُمْ قَائِلاً:«دُفِعَ إِلَيَّ كُلُّ سُلْطَانٍ فِي السَّمَاءِ وَعَلَى الأَرْضِ، فَاذْهَبُوا وَتَلْمِذُوا جَمِيعَ الأُمَمِ وَعَمِّدُوهُمْ بِاسْمِ الآب وَالابْنِ وَالرُّوحِ الْقُدُسِ. وَعَلِّمُوهُمْ أَنْ يَحْفَظُوا جَمِيعَ مَا أَوْصَيْتُكُمْ بِهِ. وَهَا أَنَا مَعَكُمْ كُلَّ الأَيَّامِ إِلَى انْقِضَاءِ الدَّهْرِ». آمِينَ.) متى اصحاح 28/18-20 

«Gökte ve yeryüzünde bütün yetki bana verildi. Bu nedenle gidin, bütün ulusları öğrencilerim olarak yetiştirin. Onları Baba, Oğul ve Kutsal Ruh’un adıyla vaftiz edin. Size buyurduğum her şeye uymayı onlara öğretin. İşte ben, dünyanın sonuna dek her an sizinle birlikteyim.» (Matta 28/18–20). Böylece İsa’nın kilisede bulunduğu kabul edilerek kilise, gökte ve yeryüzünde bütün yetkiye sahip sayılmış ve Allah’ın yerine konmuştur. Allah’ın yerine konan elbette kilisenin binası değil, kilise ruhanileridir. Allah Teâlâ şöyle buyurur:

اتَّخَذُواْ أَحْبَارَهُمْ وَرُهْبَانَهُمْ أَرْبَابًا مِّن دُونِ اللّهِ وَالْمَسِيحَ ابْنَ مَرْيَمَ وَمَا أُمِرُواْ إِلاَّ لِيَعْبُدُواْ إِلَـهًا وَاحِدًا لاَّ إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ سُبْحَانَهُ عَمَّا يُشْرِكُونَ

“Hahamlarını ve papazlarını/ilim ve din adamlarını, Rableri saydılar. Meryem oğlu Mesih’i de Rab saydılar. Oysa onlara emredilen, tek olan ilaha kul olmalarıdır. Ondan başka ilah yoktur. Allah, onların ortak saydıklarından uzaktır.” (Tevbe 9/31) İncil’e yapılan eklemelerden birine göre İsa, 12 havarisinden bir kurul kurmuş, başına Petrus’u getirmiş ve ona şöyle demiştir:

وَأَنَا أَقُولُ لَكَ أَيْضًا: أَنْتَ بُطْرُسُ، وَعَلَى هذِهِ الصَّخْرَةِ أَبْني كَنِيسَتِي، وَأَبْوَابُ الْجَحِيمِ لَنْ تَقْوَى عَلَيْهَا. 19 وَأُعْطِيكَ مَفَاتِيحَ مَلَكُوتِ السَّمَاوَاتِ، فَكُلُّ مَا تَرْبِطُهُ عَلَى الأَرْضِ يَكُونُ مَرْبُوطًا فِي السَّمَاوَاتِ. وَكُلُّ مَا تَحُلُّهُ عَلَى الأَرْضِ يَكُونُ مَحْلُولاً فِي السَّمَاوَاتِ». (متى اصحاح 16/18-19)

“Göklerin egemenliğinin anahtarını sana vereceğim. Yeryüzünde bağlayacağın her şey göklerde de bağlanmış olacak. Yeryüzünde çözeceğin her şey, göklerde de çözülmüş olacak.” (Matta 16/19) Bundan dolayı Kiliseye kabul edilecek veya kiliseden atılacak kişilerin Allah tarafından da kabul edileceğine veya atılacağına inanırlar. Kiliseyle barışma, Allah ile barışma sayılır. ((Katolik Kilisesi Din ve Ahlak İlkeleri, par. 1445.)) Onlara göre papazlar Al­lah’la ilgili konularda insanları temsil etmek için atanırlar. ((İbranilere Mektup, 5/1.)) Papaz, gerçeğin savunucusudur. Meleklerle birlikte olmakta, baş meleklerle hamd etmekte, mihrap üzerinde kurbanları sunmaktadır. ((Katolik Kilisesi Din ve Ahlak İlkeleri, par. 1589.)) “Yalnız Allah günahları bağışlar” derler ama kiliseyi Allah’ın yerine koydukları için ne kadar büyük olursa olsun Kilise’nin bütün günahları bağışlayabileceğine inanırlar. ((Katolik Kilisesi Din ve Ahlak İlkeleri, par. 982.))

Artık Hristiyanlık, Allah’ın dini olmaktan çıkmıştır. Her bir kilise, kendi kilise babalarının yazdığı kitaplar etrafında kümelenip şirkin içinde boğulmuş haldedir. Her biri, Allah ile ilişkilerde kendi kiliselerinin görevli olduğunu iddia etmekte ve diğerlerini kâfirlikle suçlamaktadır. Allah ise bunların hepsini sapık saymaktadır. Allah Teâlâ şöyle buyurur:

فَتَقَطَّعُوا أَمْرَهُم بَيْنَهُمْ زُبُرًا كُلُّ حِزْبٍ بِمَا لَدَيْهِمْ فَرِحُونَ .فَذَرْهُمْ فِي غَمْرَتِهِمْ حَتَّى حِينٍ . أَيَحْسَبُونَ أَنَّمَا نُمِدُّهُم بِهِ مِن مَّالٍ وَبَنِينَ .نُسَارِعُ لَهُمْ فِي الْخَيْرَاتِ بَل لَّا يَشْعُرُونَ .

İşte bu (bağlı olduğunuz) ümmetinizdir; tek bir ümmet. Ben de sizin Rabbinizim /Sahibinizim, öyleyse bana yanlış yapmaktan sakının! Fakat onlar, dinleri konusunda kendi aralarında bölünüp fırka fırka oldular. Her hizip kendinde olanla mutludur. Onları, bir süreye kadar daldıkları şey içinde bırak! Onlar ne sanıyorlar: Kendilerine mal ve evlat vermekle, onların iyilikleri için mi koşturuyoruz! Hayır, aslında kavramıyorlar.” (Müminûn 23/52-56)

فَتَقَطَّعُوا أَمْرَهُم بَيْنَهُمْ زُبُرًا

Ayetindeki zübür (زبر) Zebur (زبور)’un çoğuludur; kitap anlamına gelir. Nitekim Şuarâ 196’da şöyle buyurulur: “وَإِنَّهُ لَفِي زُبُرِ الْأَوَّلِينَ= O Kur’ân, öncekilerin zebûrlarında/ kitaplarında vardır.” Zebur, Davud aleyhisselama inen kitabın da adıdır. Dinlerini bölük bölük ayıranların kitaplarına zebur denmesi, onlara ilahi kitap havası verdiklerinden dolayı olmalıdır.

عَنْ أَبِي سعيد الخدري عن رَسُولُ للّهِ صَلَّي اللّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: لَتَتَّبِعُنَّ سُنَّةَ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ شِبْراً شِبْرا وَذِرَاعاً بِذِرَاعٍ حَتَّى لَوْ دَخَلُوا جُحْر ضَبٍّ تبعتموهم. قَلنا: يَا رَسُولَ للّهِ! الْيَهُودُ وَالنَّصَارَى؟ قَالَ: فَمَنْ ؟

Ebu Saîd el-Hudrî’nin bildirdiğine göre Allah’ın Elçisi sallallahu aleyhi ve sellem şöyle demiştir: “Sizden öncekilerin izlerini, kuşkusuz karış karış, arşın arşın takip edeceksiniz. Onlar bir kertenkele deliğine girseler, siz arkalarından gideceksiniz. Dedik ki; “Yahudi ve Hıristiyanlar mı?” -Ya kim olabilir? Dedi”. ((Buhârî, İ’tisam bi’ssünne, 14.)) Kur’ân Allah’ın koruması altında olduğu için ona başka söz karıştırılamamıştır. Ancak âyetler, bağlantılarından koparılarak yanlış anlamlara çekilebilmiş ve bu yolla bazı yanlış kapılar açılmıştır. Sünnet de koruma altında olmadığından kötü niyetliler daha çok, hadis uydurma yoluna yönelmişlerdir.

Güzel bir atasözümüz vardır; “bir deli bir kuyuya bir taş atmış, kırk akıllı çıkaramamış” derler. Deli, kuyuya taşı, usulüne uygun atamayacağı için onu fark etmek kolaydır. Bir de taşı akıllı birinin attığını düşünün, o zaman kırk bin akıllı onun farkına bile varamaz. Hatta farkına varıldıktan sonra taşın orada olması gerektiğini savunanlar çıkar. Ehl-i Kitapta olduğu gibi bizde de çok tahribat olmuştur. Tefsir, fıkıh, kelâm, tasavvuf ve ahlak kitaplarına, akıllı kimselerin karıştırdığı uydurma hadisler, bağlantılarından koparılmış âyetlerle yapılan yanlış yorumlar ve bunlarla oluşturulan inanç ve uygulamalar vardır. Kendileri yanlışlar içinde yüzerken diğerlerini kâfirlikle suçlayan çok sayıda mezhep oluşmuştur. Kur’ân’a yönelmeden bu tahribatı gidermemiz imkânsızdır. Mezhepleri birbirine yaklaştırma yerine kendimizi Kur’ân’a yaklaştırmalıyız. Şu ayet, ehl-i kitap gibi bizi de ilgilendirmektedir.

قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَسْتُمْ عَلَى شَيْءٍ حَتَّىَ تُقِيمُواْ التَّوْرَاةَ وَالإِنجِيلَ وَمَا أُنزِلَ إِلَيْكُم مِّن رَّبِّكُمْ وَلَيَزِيدَنَّ كَثِيرًا مِّنْهُم مَّا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ طُغْيَانًا وَكُفْرًا فَلاَ تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ

“De ki: “Ey ehlikitap /kitaplarında uzman olanlar! Tevrat’ı, İncil’i ve Rabbinizden size indirilmiş olanı (Kur’an’ı) tam olarak uygulamadıkça bir temeliniz olmaz.” Rabbinden sana indirilen (Kur’an), onlardan çoğunun azgınlığını ve kâfirliğini artıracaktır. O kâfirler topluluğuna üzülme.” (Mâide5/68) Kur’ân’a tam uymadıkça ehl-i kitabın da bizim de bir temelimiz olamaz. Sünnet Kur’ân’a tabidir; ondan bağımsız bir kaynak değildir. Allah Teâlâ Elçisi’ne şöyle buyurur:

قل … إِنْ أَتَّبِعُ إِلاَّ مَا يُوحَى إِلَيَّ إِنِّي أَخَافُ إِنْ عَصَيْتُ رَبِّي عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ

“De ki: Ben sadece bana vahyedilene uyarım. Eğer Rabbime karşı gelirsem büyük bir günün azabından korkarım.” (Yunus 10/15) Nebimiz de sadece Kur’ân’a tabi olduğundan Kur’ân’a dayanmalıyız. Nebimizi örnek almalı; her konuyu, Kur’ân ve Sünnet bütünlüğü içinde incelemeliyiz. Allah Teâlâ şöyle buyurur:

لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا

“Sizin için, Allah’tan ve ahiret gününden beklentisi olanlar ve Allah’ı çokça zikredenler /Allah’ın kitabını anlayarak okuyanlar için Allah’ın resulünde güzel bir örnek vardır.” (Ahzab 33/21) Toplantının konusu olan takrib-i mezahib ismi ayrılığın ilanı gibidir. Takrib-i mezahibe değil, tevhide; Kur’ân etrafından bütünleşmeye ihtiyacımız vardır. Geçmişin hesabını Allah’a bırakmalıyız. Ne dersek diyelim, Allah onlarla ilgili kararını değiştirmeyecektir. Biz Kur’ân’a sarılmalı ve ileriye bakmalıyız. Yoksa şu ayetin hükmü altına girmekten kurtulamayız:

إِنَّ الَّذِينَ فَرَّقُواْ دِينَهُمْ وَكَانُواْ شِيَعًا لَّسْتَ مِنْهُمْ فِي شَيْءٍ إِنَّمَا أَمْرُهُمْ إِلَى اللّهِ ثُمَّ يُنَبِّئُهُم بِمَا كَانُواْ يَفْعَلُونَ

“Dinlerini parça parça edip belli kişiler etrafında toplananlar var ya! Sen hiçbir konuda onlardan değilsin. Onların işleri Allah’a kalmıştır. Daha sonra Allah, yaptıklarını kendilerine bildirecektir.” (En’am 6/159)

أَلَمْ يَأْنِ لِلَّذِينَ آمَنُوا أَن تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِكْرِ اللَّهِ وَمَا نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ وَلَا يَكُونُوا كَالَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِن قَبْلُ فَطَالَ عَلَيْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَكَثِيرٌ مِّنْهُمْ فَاسِقُونَ

“Kendini inanıp güvenmiş (mümin) sayanların kalplerini, Allah’ın Zikrine (Kitabına) ve o gerçekten süzülen hikmetlere bağlamalarının zamanı gelmedi mi? Sakın daha önce kendilerine kitap verilenler gibi olmasınlar; üzerlerinden uzun zaman geçmişti de kalpleri katılaşmıştı. Onların çoğu yoldan çıkmıştır.” (Hadid 57/16) Konuşmamı şu ayetle bitirmek isterim:

وَجَاهِدُوا فِي اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ هُوَ اجْتَبَاكُمْ وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ مِّلَّةَ أَبِيكُمْ إِبْرَاهِيمَ هُوَ سَمَّاكُمُ الْمُسْلِمينَ مِن قَبْلُ وَفِي هَذَا لِيَكُونَ الرَّسُولُ شَهِيدًا عَلَيْكُمْ وَتَكُونُوا شُهَدَاء عَلَى النَّاسِ فَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَاعْتَصِمُوا بِاللَّهِ هُوَ مَوْلَاكُمْ فَنِعْمَ الْمَوْلَى وَنِعْمَ النَّصِيرُ .

“Allah uğrunda, hakkıyla cihad edin! O sizi seçti. Bu dinde size bir zorluk oluşturmadı. Atanız İbrahim’in dini yaşama biçimine uyun! Allah hem daha önce hem de bu kitapta sizleri “Müslimler /tam teslim olanlar” diye adlandırdı ki bu resul size örnek olsun, siz de insanlara örnek olasınız. Öyleyse namazı düzgün ve sürekli kılın, zekâtı verin ve Allah’a sıkı sarılın! O sizin en yakınınızdır. O ne güzel yakın ve ne güzel yardımcıdır!” (Hacc 22/78) Allah bu ayette bize Müslüman adını vermiştir. Bu adın yanına hiçbir adın eklenmesini kabul edemeyiz. Biz Müslümanız, yalnızca Müslüman.

Abdulaziz BAYINDIR